Rozwód z orzeczeniem o winie jednej ze stron to jedno z najbardziej emocjonalnych i skomplikowanych postępowań rozwodowych. Poza ustaleniem winy za rozpad małżeństwa, pojawia się istotna kwestia podziału majątku wspólnego małżonków, która często budzi wiele pytań i wątpliwości. Poniżej, wyjaśniam jak orzeczenie o winie wpływa na podział majątku, jakie przepisy regulują ten proces oraz na co warto zwrócić uwagę w toku postępowania przed sądami w Chorzowie i Katowicach.

Rozwód z winy – co to oznacza w świetle przepisów prawa?
W polskim prawie rozwodowym kwestię winy za rozpad małżeństwa reguluje Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy (KRO). Zgodnie z przepisem art. 57 § 1 KRO, sąd podczas orzekania rozwodu ma obowiązek rozstrzygnąć, czy i która ze stron ponosi winę za rozkład pożycia małżeńskiego. Wina ta może wynikać z różnorodnych przesłanek, takich jak:
- zdrada małżeńska,
- nadużywanie alkoholu lub innych używek,
- przemoc domowa (zarówno fizyczna, jak i psychiczna),
- brak zaangażowania w życie rodzinne,
- inne zachowania naruszające obowiązki małżeńskie określone w art. 23 KRO.
Co oznacza „wina” w świetle art. 23 KRO?
Zgodnie z tym przepisem, małżonkowie są zobowiązani do wspólnego pożycia, wzajemnej pomocy i wierności oraz współdziałania dla dobra rodziny. Naruszenie tych obowiązków przez jedną ze stron może prowadzić do uznania jej za wyłącznie winną rozpadu małżeństwa.
Uwaga: Na zgodny wniosek stron sąd może odstąpić od orzekania o winie, co znacząco przyspiesza postępowanie rozwodowe (art. 57 § 2 KRO). Wówczas rozwód traktowany jest jako bezorzeczeniowy.
Podział majątku wspólnego – ogólne zasady
W polskim prawie majątkowym małżonkowie z chwilą zawarcia związku małżeńskiego – o ile nie podpisali intercyzy – wchodzą w tzw. ustawową wspólność majątkową. Oznacza to, że od momentu ślubu wszelkie dochody i nabyty majątek stają się wspólną własnością małżonków (art. 31 § 1 KRO).
Wspólność majątkowa obejmuje m.in.:
- wynagrodzenia za pracę,
- dochody z działalności gospodarczej,
- środki zgromadzone na rachunkach bankowych,
- nieruchomości nabyte w trakcie trwania małżeństwa.
Co NIE wchodzi w skład majątku wspólnego?
Zgodnie z art. 33 KRO, majątek osobisty każdego z małżonków nie podlega wspólności majątkowej. Do majątku osobistego zalicza się m.in.:
- przedmioty nabyte przed zawarciem małżeństwa,
- darowizny i spadki otrzymane przez jednego z małżonków (chyba że darczyńca postanowi inaczej),
- odszkodowania z tytułu uszkodzenia ciała,
- prawa autorskie i pokrewne.
Jak rozwód z orzeczeniem o winie wpływa na podział majątku?
Rozwód z orzeczeniem o winie ma znaczenie głównie w kontekście ustalania obowiązku alimentacyjnego między byłymi małżonkami. W przypadku podziału majątku, orzeczenie o winie nie wpływa bezpośrednio na sposób podziału majątku wspólnego.
Kluczowa zasada: równy podział majątku
Zgodnie z art. 43 § 1 KRO, zasadą jest równy podział majątku wspólnego małżonków, niezależnie od tego, kto zarabiał więcej lub kto był winny rozpadu małżeństwa. Jednakże, w wyjątkowych sytuacjach sąd może odstąpić od tej reguły i orzec o podziale nierównym – np. gdy jeden z małżonków w sposób rażący zaniedbywał swoje obowiązki wobec rodziny.
Nierówny podział majątku – kiedy możliwy?
Zgodnie z art. 43 § 2 KRO, sąd może ustalić nierówny podział majątku na wniosek jednego z małżonków, biorąc pod uwagę:
- stopień przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego,
- nakład pracy na wychowanie dzieci i prowadzenie gospodarstwa domowego.
Przykład: Jeśli jeden z małżonków przez cały czas trwania małżeństwa unikał pracy zarobkowej, zaniedbywał rodzinę i nie wnosił wkładu w tworzenie majątku, sąd może przyznać drugiemu małżonkowi większą część majątku wspólnego.
Procedura podziału majątku – krok po kroku
1. Umowny podział majątku
Najprostszym i najszybszym sposobem na podział majątku wspólnego jest zawarcie umowy między byłymi małżonkami. Umowa taka musi być zawarta w formie aktu notarialnego, jeśli obejmuje nieruchomości.
2. Podział majątku przez sąd
Jeżeli strony nie są w stanie dojść do porozumienia, konieczne jest skierowanie sprawy do sądu. W toku postępowania każda ze stron musi przedstawić dowody dotyczące składników majątku wspólnego, ich wartości oraz ewentualnych nakładów z majątku osobistego.
Podstawa prawna: Art. 566–567 Kodeksu postępowania cywilnego (KPC) reguluje kwestie podziału majątku w ramach postępowania sądowego.
3. Rozliczenie nakładów i długów
Podczas podziału majątku sąd rozlicza również:
- nakłady poniesione z majątku osobistego na majątek wspólny (np. remont nieruchomości),
- długi wspólne małżonków.
Alimenty a orzeczenie o winie
Choć rozwód z orzeczeniem o winie nie wpływa bezpośrednio na podział majątku, ma znaczenie przy ustalaniu obowiązku alimentacyjnego. Zgodnie z art. 60 KRO:
- Małżonek niewinny może żądać alimentów od małżonka winnego, jeśli rozwód powoduje istotne pogorszenie jego sytuacji materialnej (art. 60 § 2 KRO).
- Małżonek wyłącznie winny nie ma prawa domagać się alimentów od małżonka niewinnego.
Podział majątku a kredyty i zobowiązania
Częstym problemem przy rozwodzie jest kwestia wspólnie zaciągniętych kredytów, np. hipotecznych. Choć kredyt pozostaje wspólnym zobowiązaniem małżonków wobec banku, sąd może orzec, który z małżonków będzie odpowiedzialny za jego spłatę w przyszłości.
Jak to wygląda w Chorzowie i Katowicach?
Rozwód z orzeczeniem o winie to skomplikowany proces, który wymaga dokładnego przygotowania, zwłaszcza jeśli chodzi o podział majątku wspólnego. Choć zasada równego podziału majątku jest regułą, sąd może orzec nierówny podział, biorąc pod uwagę wkład małżonków w powstanie tego majątku. Warto również pamiętać, że orzeczenie o winie ma kluczowe znaczenie przy ustalaniu alimentów między byłymi małżonkami. Dlatego w przypadku wątpliwości warto skonsultować się z doświadczonym prawnikiem specjalizującym się w prawie rodzinnym.
Bartłomiej Górczyński – Adwokat Chorzów, ul. Wolności 45, 41-500 Chorzów, tel. 660 566 893
Bartłomiej Górczyński - Adwokat Chorzów ul. Wolności 45 (centrum), tel. 660 566 893